eTOURIST

Νεολιθικός οικισμός Μάκρης (Σπηλιά Κύκλωπα)

Μάκρης в Έβρος, Ελλάδα

Ο νεολιθικός οικισμός Μάκρης βρίσκεται 11 χλμ. δυτικά από την παραλία Αλεξανδρουπόλεως και 500 μ. νότια του χωριού Μάκρη. Ο χώρος κατοικήθηκε κατά την Νεολιθική περίοδο (5000 π.Χ.) στην περιοχή της Σπηλιάς. Τα επάλληλα κτίσματα που ήταν φτιαγμένα από πηλό δημιούργησαν μικρό ύψωμα (Τούμπα). Η τούμπα βρίσκεται σε μικρή απόσταση από την θάλασσα, πάνω σε ένα φυσικό βραχώδες έξαρμα του εδάφους μήκους 400 μ. περίπου. Η βόρεια πλευρά του είναι ομαλή, η νότια όμως αρκετά απόκρημνη. Το στόμιο της Σπηλιάς του Κύκλωπα και άλλες λαξευτές κατασκευές βρίσκονται στην απόκρημνη παραλία που είναι ταυτόχρονα το νότιο όριο της τούμπας.
Ο αρχαιολογικός χώρος της Μάκρης ανακαλύφθηκε κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο όταν  βούλγαροι στρατιώτες έσκαβαν χαρακώματα σ' όλο το μήκος της παραλίας της περιοχής. Πρώτος ο G. Kazarow δημοσίευσε όστρακα που προερχόταν από τον χώρο της τούμπας. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο ο καθηγητής Γ. Μπακαλάκης υπέθεσε ότι εδώ βρίσκεται το Σέρειο ακρωτήριο και η Ζώνη, μια από τις πόλεις που ίδρυσε η Σαμοθράκη, δημιουργώντας την αποικία της, τη λεγόμενη Περαία  Ο Π. Πάντος το 1974 δημοσίευσε επιφανειακά όστρακα από την τούμπα. Από το 1988 άρχισαν νέες ανασκαφές που συνεχίζονται μέχρι σήμερα. Αποκαλύφθηκε ο νεολιθικός οικισμός που είναι από τους σημαντικότερους της Βαλκανικής και έγινε φανερό ότι ο αρχαίος οικισμός δεν είναι η πόλη Ζώνη αλλά εμπορικός σταθμός. Τα ευρήματα μαρτυρούν ανθρώπινη παρουσία όχι μόνο από την παλαιολιθική και την νεολιθική εποχή, αλλά και κατά την εποχή του Χαλκού, του Σιδήρου, του 9ου και 8ου αι. π. Χ. Κατά τους κλασικούς χρόνους οι Έλληνες έχτισαν εδώ αποθηκευτικούς χώρους, ενώ βρέθηκαν ερείπια ρωμαϊκών κατοικιών. Στην βυζαντινή περίοδο η περιοχή χρησιμοποιήθηκε ως νεκροταφείο.
Βρέθηκαν εργαλεία που πιστοποιούν ότι οι κάτοικοι ασχολούνταν με Γεωργία, την κτηνοτροφία, το εμπόριο, την εκμετάλλευση πρώτων υλών (πυριτόλιθου) καθώς και με δευτερογενή επεξεργασία προϊόντων (γαλακτοκομικών, γεωργικών και υφαντικής τέχνη)ς. Ανακαλύφθηκαν ειδώλια ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα. Σημαντικό είναι το ανθρωπόμορφο αγγείο Πρώιμης εποχής Χαλκού, μεγάλο στο μέγεθος, με υψηλό κωνικό λαιμό, κυλινδρικό σώμα και υψηλή στενή βάση.
Σημαντικότερα μνημεία και αρχιτεκτονικά σύνολα της περιοχής θεωρούνται:

• Νεολιθικός οικισμός
• Κατοικίες με δάπεδα, τοίχους πασσαλόπηκτους, φούρνους, εστίες κ.λπ.
• Εμπορικός σταθμός κλασικών ρωμαϊκών χρόνων. 
• Σπηλιά «του Κύκλωπα»
• Οχυρωματικός περίβολος που έχει τη μορφή τοίχου
• Μικρό σπήλαιο με δύο χώρους
• Λαξευτές κατασκευές.

---